اخلاق باور از نگاه خواجه نصیر الدین طوسی

پایان نامه
چکیده

تأثیر گذارترین نظریه در باب سنجش باورها و عقاید ، از سوی ویلیام کلیفورد با عنواناخلاق باوردر سال 1876مطرح شد . مطابق اصل کلیفورد " همیشه ، همه جا و برای هرکس اخلاقاً خطا است که بر اساس قرائن ناکافی به چیزی معتقد شود ."منشأ ادعای کلیفوردپذیرش انسان به عنوان موجودی واجد اراده و اختیار است که می تواند باورهای خویش را آگاهانه محقق سازد اما او نبایدبرمبنای شواهد ودلایل ناکافی به چیزی معتقدشوددراینجاست که بحث از هنجارها وبایدونبایدهای معرفتی به میان می آیدکه عدم رعایت آنهاخطای معرفتی واخلاقی و در نتیجه سرزنش فاعل شناسا را به دنبال دارد . اگرچه عنوان اخلاق باور هیچگاه در میان فلاسفه مسلمان مطرح نبوده است ولی در لابه لای آثارشانچنین مضمونی را می توان یافت . خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوفی عقل گرا و پیرو استدلال است که همواره بکارگیری روش عقلی وبرهانی رادر مباحث دینی و اعتقادی ، توصیه می کند.خواجهمعتقداست انسان به مدد عقل و اراده، باورهایش را شکل می دهد و دخالت مستقیم اراده در این فرایند وظیفه مهمی برای انسان به همراه دارد.بنابراینباورها ذیل ارزشگذاری های اخلاقی قرار می گیرد. براساس نظرخواجه، فاعل شناسا نباید هر باوری رابدون دلایل کافی بپذیرد پس بر هر تصدیقی نمی توان اطلاق علم نمود ، بلکه تصدیقباید واجد شروطی باشد تا به عنوان باور صادق موجه پذیرفته شود : اول آنکه حکم جزمی و قطعی باشد نه آمیخته به تردید و گمان .شرط دوم این است که تصدیق مطابق با واقع باشد . و شرط آخر اینکه حکم تصدیق ثابت و زواسل ناپذیر باشد . خواجه نصیرالدین طوسی در باب شکل گیری معرفت توصیه هایی چون تکیه بر دلیل و استدلال ،رد تقلید ، بکارگیری علم تحقیقی و برهانی،پالایش باورها ، شفاف کردن و هر چه دقیق تر کردن باور، پرهیز از امیال و شهوات حسی،دوری جستن از وسوسه های دنیوی و...را بیان می کند که میتوان آنها را ذیل اخلاق باور گنجاند .

منابع مشابه

عقل و وحی در اندیشه سیاسی خواجه نصیر الدین طوسی

مقاله حاضر «عقل و وحی» در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که خواجه تبیین جدیدی از وحی را در فلسفه سیاسی اسلامی عرضه داشته و مناسبات عقل و وحی را به حوزه‌های عملی‌تری چون قانون و قانونگذاری و سیاست کشانده است. از امتیازات مقاله، توجه آن به موضوع منطق‌های موازی در اخلاق ناصری است، زیرا خواجه در این اثر میان فارابی، ابن مسکویه، ابن سینا و اساسیین در رفت و آمد است. ا...

متن کامل

غایت اخلاق از نظر سودگرایان و خواجه نصیر الدین طوسی

اخلاق از مباحثی است که از قدیم الایام مورد توجه متفکرین و فلاسفه مختلف بوده است و هر اندیشمندی به فراخور تفکرات خود به آن پرداخته و از جنبه ای آن را مورد توجه قرار داده است.فلاسفه مسلمان نیزازاین امرمثتثنی نبوده وبیشتربانگاهی دینی،به اخلاق پرداخته اندتانگاهی فلسفی.ازطرفی، در غرب مکاتب بسیاری به مبحث اخلاق پرداخته اندوسعی درتبیین مسائل ومبانی اخلاقی،ازراه های گوناگون نموده اند.مکتب سودگرایی یکی ...

15 صفحه اول

کلام فلسفی در نگاه خواجه نصیر الدین طوسی

علم کلام با توجه به ماهیت پویا و متحول خود، تحولات زیادی را تجربه کرده است. کلام فلسفی به عنوان سبک خاص این علم، یکی از این دگرگونی هاست که در دوران خواجه نصیرالدین طوسی به بلوغ خود رسید. کلام فلسفی ، رهیافتی خاص در علم کلام است که در آن متکلم با پذیرش پیش فرض ها و مبانی دین خاص ، از استدلال عقلی و فلسفی جهت تحقق اهداف علم کلام بهره می برد. هرچند آغازگر این روش در علم کلام را معتزله دانسته ان...

15 صفحه اول

بررسی نظرات قطب الدین رازی و خواجه نصیر الدین طوسی در باب ماهیت تصدیق

دو تفسیر اصلی برای تصدیق وجود دارد نخست تفسیری است که ما آنرا تفسیر اسنادی تصدیق خواهیم خواند و دیگری تفسیری است که می توان آن را اذعان به واقعیت داشتن معنای قضیه نامید مطابق تفسیر نخست تصدیق عبارت از نسبت دادن چیز یبه چیزی (جعل الشی شیئا) است این تفسیری است که به حکما منسوب است و خواجه نصیرالدین طوسی به دفاع از آن پرداخته است تفسیر دوم نظری است که ابن سینا و بهری پذیرفته اند و قطب رازی در براب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده الهیات

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023